(Cadn.com.vn) - Chưa thể giải quyết xong bài toán vũ khí hóa học (VKHH), Syria lần này lại đối mặt với bài toán hóc búa hơn: giải quyết vấn đề hóa chất công nghiệp.

Tổng thống Bashar Assad đồng ý với Mỹ và Nga loại bỏ hoàn toàn VKHH - một điều mà Damascus chưa bao giờ chính thức thừa nhận trước đây - sau khi hàng trăm người thiệt mạng trong cuộc tấn công khí sarin ở vùng ngoại ô thủ đô hồi tháng 8-2013.

Syria cam kết sẽ bàn giao hoặc tiêu hủy toàn bộ kho VKHH vào cuối tuần này, nhưng theo tuyên bố của Tổ chức Cấm vũ khí hóa học (OPCW), vẫn còn khoảng 14% các chất VKHH. Ngoài ra, khí clo - loại hóa chất chưa từng nằm trong danh sách trình lên OPCW - hiện được cho là đang được sử dụng trên chiến trường. Một số quốc gia yêu cầu một cuộc điều tra có thể thông qua LHQ.

Các can nhựa màu vàng là của ai?

Tại khu vực do quân nổi dậy kiểm soát, Kfar Zeita ở trung tâm tỉnh Hama, các đoạn băng do các nhà hoạt động đối lập cho thấy, nhiều người ngạt thở và phải mang bình oxy sau khi bom được thả xuống từ trực thăng vào ngày 11 và 12-4.

Reuters không thể xác minh tính xác thực của các đoạn băng, nhưng cảnh quay tiếp theo cho thấy các can này màu vàng. Một trong những can bị cháy có dòng chữ Cl2 - biểu tượng cho khí clo và “Norinco” - nhà sản xuất vũ khí lớn nhất Trung Quốc. Tập đoàn Công nghiệp Bắc Trung Quốc không có câu trả lời về vấn đề này.

Các can tại 3 khu vực khác cũng được sơn màu vàng theo đúng tiêu chuẩn quốc tế về khí công nghiệp. Các nhà hoạt động cho biết, máy bay trực thăng thả bom ngẫu hứng cùng với một can clo kèm theo, dẫn đến thương vong. Nếu hít vào, khí clo - một tác nhân gây chết người được sử dụng rộng rãi trong Thế chiến I- sẽ phản ứng với nước trong phổi biến thành axit hydrochloric gây cháy phổi và tử vong.

Trước đó, hôm 21-2, một cuộc tấn công tương tự xảy ra tại thị trấn Telminnes, cách Kfar Zeita 30km về phía bắc. Đoạn băng được đăng trên YouTube cho thấy, nhiều nam giới, phụ nữ và trẻ em được điều trị tại một bệnh viện dã chiến. Nhiều người dường như khó thở. Cũng trong đoạn băng này, các can màu vàng cũng xuất hiện, lần này cháy xoắn.

Eliot Higgins, một nhà nghiên cứu người Anh xác nhận rằng, những “quả bom clo” có các tính năng tương tự như quả bom thùng mà quân đội đã sử dụng trong chiến tranh.

Một phụ nữ bị ngộ độc khí clo tại thị trấn Telminnes đang được điều trị. Ảnh: Reuters

Vũ khí trong nước

Amy Smithson, một chuyên gia về VKHH hàng đầu của Mỹ tại Viện Monterey đặt câu hỏi liệu Syria đã sản xuất vũ khí hóa chất công nghiệp trong nước hay chưa?

Clo, một hóa chất được sử dụng trong công nghiệp, không có trong danh sách các VKHH nộp cho OPCW nhưng được sản xuất ở Syria trước chiến tranh. Một phát ngôn viên OPCW cho biết, loại hóa chất này cần phải được khai báo.

Tuy nhiên, chuyên gia VKHH De Bretton-Gordon cho biết: “Clo là một hóa chất thông thường. Trên thực tế, nó không phải là chất rất độc hại. Sarin độc hơn clo 2.000-3.000 lần. Ai cũng có thể mua clo trong một cửa hàng. Điều này khiến việc kiểm soát clo rất khó. Nó hoàn toàn không phải là một VKHH nếu không được sử dụng với mục đích tấn công. Cho đến nay, gần 80% VKHH đã được chuyển ra khỏi Syria và Damascus có thể đáp ứng hạn chót về chuyển giao toàn bộ số chất hóa học công khai vào ngày 27-4 tới.

Nhưng các cuộc tấn công bằng khí Clo ở Syria trong tháng này, nếu được chứng minh, để lộ lỗ hổng lớn trong thỏa thuận quốc tế nhằm loại bỏ VKHH khỏi quốc gia bị chiến tranh tàn phá này cũng như cho thấy chiến tranh hóa học vẫn có thể tồn tại sau khi hoàn tất loại bỏ VKHH.

An Bình

(Theo Reuters)